استفاده از راهبندها همواره به‌عنوان راهکاری مناسب برای کنترل تردد خودروها و سدکردن راه افراد متفرقه یا مشکوک برای برج‌ها و مجتمع‌ها شناخته می‌شود. عملکرد راهبندها در گذشته به‌صورت دستی بوده است، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی استفاده از نیروی انسانی امری غیرمنطقی به شمار می‌آید. ترکیب شدن تکنولوژی با عملکرد سنتی انواع متفاوتی از راهبندها با سطوح مختلفی از امنیت را ایجاد کرده است که قابل‌استفاده در ورودی پارکینگ ساختمان‌های دولتی یا تجاری، شرکت‌ها، آپارتمان‌ها و... هستند.
عملکرد راهبند برای ورودی برج‌ها و مجتمع‌ها
راهبندها یکی از پرکاربردترین سیستم‌های کنترل تردد در ساختمان‌ها و مجتمع‌های مختلف هستند که به‌منظور افزایش امنیت، کاهش استفاده از نیروی انسانی و محدود کردن تردد از آن‌ها استفاده می‌شود. امروزه طراحی و ساختار راهبندها به‌گونه‌ای است که سطح بالاتری از امنیت را برای ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و حتی ارگان‌های نظامی و سیاسی فراهم می‌کنند. راهبندها این سطح از امنیت را مدیون سیستم هوشمند، دوربین‌ها و ساختار مقاوم خود هستند. راهبندها معمولاً ورودی را بسته نگه می‌دارند و در هنگام نزدیک شدن خودروها با فرمان گرفتن از ریموت یا سیستم‌های RFID، کارت‌خوان، تگ خوان یا پلاک خوان راه را برای عبور خودرو باز می‌کنند.
استفاده از سیستم‌های هوشمند میزان نظارت و کنترل تردد را افزایش می‌دهد. سیستم کارت‌خوان امکان استفاده از کارت به‌جای ریموت را در اختیار پرسنل و ساکنین برج و مجتمع قرار می‌دهد. در سیستم‌های پیشرفته‌تر مانند تگ خوان و پلاک خوان سرعت و دقت این روند افزایش پیدا می‌کند. با نزدیک شدن خودرو، دوربین با خواندن و تشخیص پلاک‌های ثبت‌شده بلافاصله فرمان باز کردن راه را به راهبند ارسال می‌کند. به‌این‌ترتیب، راهبند پیش از رسیدن خودرو به ورودی باز می‌شود.
سیستم تگ خوان نیز مشابه پلاک خوان است با این تفاوت که در تگ خوان به‌جای پلاک، تگ‌های چسبیده به جلوی ماشین تشخیص داده می‌شود. استفاده از سیستم هوشمند اگرچه هزینه بیشتری دارد، اما ریموت‌های متعدد را حذف کرده و ثبت و مدیریت ورود و خروج‌ها را تسهیل می‌کند.
انواع راهبند برای کنترل ورودی ساختمان‌های اداری و تجاری
راهبندها ازنظر ساختار و سیستم موتور به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. موتور به‌کاررفته در راهبند می‌تواند از نوع الکترومکانیکی یا هیدرولیکی باشد. راهبندهای الکترومکانیکی رایج‌ترین انواع به شمار می‌آیند و معمولاً برای ورودی‌هایی با 200 تا 500 واحد تردد روزانه (که معمولا در مجتمع‌های تجاری و اداری اتفاق می‌افتد) استفاده می‌شوند. البته انواع باکیفیت تا 700 واحد تردد در روز نیز کارایی دارند. ولتاژ موتور راهبندهای نصب‌شده در ساختمان‌های پرتردد، 24 ولت مستقیم است. معمولاً برای ورودی‌های کم تردد از موتورهایی با ولتاژ تغذیه 220 ولت متناوب استفاده می‌شود. به دلیل وجود باتری در راهبند نیازی به نگرانی در زمان قطعی برق نیست و عملکرد دستگاه مختل نمی‌شود.
راهبندهای هیدرولیکی نسبت به انواع الکترومکانیکی گران‌تر هستند، اما کارایی و قدرت بیشتری دارند. این راهبندها برای ورودی‌های پرتردد مانند پارکینگ عمومی و عوارضی‌ها کاربرد بیشتری دارند. تفاوت اصلی این دو نوع راهبند در عملکرد کاملاً متفاوت موتور آن‌ها است. درواقع سیستم‌های هیدرولیکی از فشار روغن به‌منظور تأمین نیروی لازم برای باز و بسته کردن راهبند استفاده می‌کنند. عمر، قدرت و سرعت عملکرد راهبندهای هیدرولیکی نسبت به انواع الکترومکانیکی بیشتر است. در زمان قطعی برق نیازی به نگرانی نیست، زیرا عملکرد راهبند هیدرولیکی به دلیل وجود برق اضطراری مختل نمی‌شود.
انواع راهبند ازنظر ساختار و کاربرد آن‌ها بیشتر است. بستگی به محل نصب و میزان امنیت موردنیاز ساختمان دارد که چه نوع راهبندی مناسب‌تر باشد. راهبندها ازنظر ساختار انواع زیر را شامل می‌شوند:
راهبند بازویی (اهرمی)
استفاده از راهبند اهرمی بسیار رایج است و می‌توانیم نمونه‌های زیادی از آن را در ورودی پارکینگ عمومی، ساختمان‌های تجاری و اداری، کنار ریل راه‌آهن، انبارها و حتی ساختمان‌های مسکونی مشاهده کرد. این راهبند از یک ستون عمودی که یک میله یا اهرم افقی بر روی آن قرارگرفته است تشکیل می‌شود که یک انتهای این اهرم بر روی ستون (شامل موتور و فنر جهت تحرک اهرم) قرار می‌گیرد.
از راهبند اهرمی معمولاً در ورودی‌هایی با عرض 2-8 متر استفاده می‌شود و سرعت عمل آن در بالا و پایین رفتن مطلوب است. معمولاً در ساختمان‌هایی با واحد تردد و عرض ورودی بالا از راهبندهای بازویی هیدرولیکی استفاده می‌شود.
راهبند تاشو
معمولاً امکان استفاده از راهبندهای اهرمی در پارکینگ‌های مسقف وجود ندارد. در این صورت می‌توان از راهبند تاشو بهره گرفت. بازوی این نوع راهبند در هنگام باز شدن از وسط خم می‌شود و از برخورد با سقف جلوگیری می‌کند. خم بازوی راهبند ممکن است از وسط زاویه‌ای 90 درجه ایجاد کند و بخشی از آن در زیر سقف قرار بگیرد. همچنین ممکن است دونیمه بازو روی یکدیگر تاشوند و به‌صورت موازی با دیوار (در بالای دستگاه) متوقف شوند. سرعت باز شدن راهبند تاشو بسیار مطلوب و در حدود 7 ثانیه است.
راهبند تلسکوپی
راهبند تلسکوپی ازجمله راهبندهای الکترومکانیکی است که معمولاً برای کاهش ترافیک در تردد پارکینگ ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری استفاده می‌شود. راهبند تلسکوپی نیز نوعی راهبند اهرمی با عرض بازوی کمتر (معمولاً بین 2 تا 4 متر) و جنس اهرم سبک‌تر (آلومینیومی) است. این راهبند در برابر شرایط آب و هوایی نامساعد مقاوم بوده و استفاده از آن در پاسگاه‌ها نیز رایج است.
راهبند ستونی (بولارد)
راهبندهای ستونی ازجمله مقاوم‌ترین و امن‌ترین راهبندهای موجود هستند که معمولاً در محیط‌های نظامی، بانک‌های مرکزی، اداره پلیس، سفارت‌خانه‌ها، زندان‌ها و همچنین ساختمان‌های تجاری و اداری که امنیت در آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است کاربرد دارند.
ساختار این راهبندها به‌صورت چندین استوانه موازی و نزدیک به یکدیگر است که با زیرسازی 1.5 متر درون زمین نصب می‌شوند. این استوانه‌ها از جنس فولاد و بسیار مقاوم در برابر ضربه هستند. استوانه‌های بولارد در هنگام عبور خودروها به داخل زمین فرو می‌روند. بسته شدن یا سد شدن راه با استفاده از راهبند بولارد بسته به نوع دستگاه از 1.5 تا 7 ثانیه طول می‌کشد که این عملکرد سریع سطح امنیت محیط را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
راهبند زنجیری
برای ورودی‌هایی با عرض زیاد (تا 16 متر) معمولاً نمی‌توان از راهبندهای اهرمی استفاده کرد. زیرا موتور این راهبندها توان بالا و پایین بردن بازویی با چنین عرض زیادی را نخواهد داشت. به‌این‌ترتیب، راهبندهای زنجیری که از دو ستون و یک زنجیر در میان آن‌ها تشکیل‌شده است می‌توانند جایگزین بسیار خوبی باشند.
نحوه عملکرد این راهبند به‌صورت بالا و پایین بردن زنجیر است. زنجیر در حالت عادی بالا است و زمانی که ریموت دستور باز کردن ورودی را به آن ارسال می‌کند، زنجیر پایین آمده و در شیار مخصوصی که در زمین برای آن ایجادشده است قرار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب، مسیر برای عبور خودرو کاملاً باز می‌شود. ولتاژ تغذیه موتور این دستگاه 24 ولت است که برای ورودی‌هایی با ترددهای بالا بسیار مناسب است.
راهبند سطحی
راهبندهای سطحی یا راود بلاکر (Road Blocker) یکی دیگر از راهبندها با سطح ایمنی بسیار بالا است که معمولاً در ارگان‌های نظامی، مراکز تجاری، مراکز دولتی مهم و مراکز سیاسی از آن‌ها استفاده می‌شود. راهبند سطحی درواقع در دل زمین کار گذاشته می‌شود و در هنگام نیاز و به دستور ریموت یا سیستم هوشمند با سرعت مطلوبی از زمین بیرون آمده و راه را سد می‌کند.
سیستم هیدرولیکی یا الکترومکانیکی عامل اصلی حرکت راهبند است. ماهیت فولادی این راهبند موجب استحکام بالای آن در برابر ضربات و تهدیدهایی مانند عملیات تروریستی شده است. معمولاً به‌منظور رساندن امنیت این راهبند به بالاترین سطح، از سیستم‌های کنترل تردد هوشمند مانند پلاک خوان و کارت‌خوان استفاده می‌شود. در هنگام قطعی برق امکان خلاص کردن راهبند و باز کردن مسیر وجود دارد.
مزایای استفاده از راهبند برای ساختمان‌ها و مجتمع‌ها
استفاده از راهبندها در ورودی ساختمان‌ها یا پارکینگ‌ها مزایایی به همراه دارد که توجیه بسیار مناسبی برای هزینه بالای آن‌ها است. مزیت‌های استفاده از انواع راهبند را می‌توان در سه مورد خلاصه کرد:
- افزایش امنیت: اصلی‌ترین دلیل استفاده از راهبندها، افزایش امنیت است. این امر در راهبندهای سطح و بولارد بیشتر مدنظر قرار می‌گیرد و با استفاده از سیستم‌های هوشمند تقویت می‌شود.
- کنترل تردد: در پارکینگ‌هایی با تردد بالا امکان کاهش امنیت و رفت‌وآمد افراد متفرقه بیشتر می‌شود. همچنین در پارکینگ‌های اختصاصی یا ساختمان‌های اداری و تجاری که تنها افراد مشخصی مانند ساکنین یا پرسنل اجازه ورود و استفاده از پارکینگ را دارند، به کنترل تردد با استفاده از راهبندها نیاز است.
- کنترل ترافیک: استفاده از راهبندها می‌تواند روش خوبی برای کنترل و کاهش ترافیک در برخی مناطق باشد.