سقف‌های متحرک یکی از جلوه‌های نوین طراحی ساختمان‌ها هستند که امروزه استفاده از آن‌ها در حال گسترش است. این نوع از سقف‌ها معمولا با استفاده از یک موتور الکتریکی حرکت می‌کنند و می‌توان در مواقع لزوم آن‌ها را باز کرده و یا بسته نگه داشت.
احتمالا شما با این مفهوم از طریق سقف‌های متحرکی که در ورزشگاه‌های فوتبال مورداستفاده قرار می‌گیرند، آشنا شده‌اید. اما بد نیست بدانید که در معماری جدید پای این سقف‌ها به قسمتهای مختلف داخلی و خارجی ساختمان‌ها مسکونی، تجاری و اداری نیز باز شده است.
سقف متحرک چیست؟
سقف متحرک یا تاشو سقفی است که معمولا در فضاهای باز برای ایجاد سایه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع از سقف را می‌توان با استفاده از موتور الکتریکی باز و بسته کرد. به‌این‌ترتیب می‌توانید از آن تنها در مواردی استفاده کنید که نیاز دارید. این نوع از سقف‌ها معمولا به‌عنوان سقف‌های موقتی مورداستفاده قرار می‌گیرند. البته در مواردی سقف‌های متحرک بر روی اتاقک‌های دائمی نصب می‌شوند. استفاده از واژه موقتی، صرفا به دلیل امکان باز و بسته شدن سقف متحرک است.
مواد سازنده سقف متحرک چه ویژگی‌هایی دارند؟
سقف‌های متحرک معمولا از موادی ساخته می‌شوند که گرمای خورشید را از خود عبور نمی‌دهند. به‌این‌ترتیب افراد می‌توانند به‌راحتی در زیر این سقف‌ها استراحت کرده و درعین‌حال از بودن در فضای آزاد لذت ببرند. در کنار این‌ها موادی که در ساخت سقف متحرک، تاشو یا جمع شونده مورداستفاده قرار می‌گیرند، باید در برابر عوامل طبیعی و محیطی مانند بادهای شدید، باران، برف و تگرگ نیز مقاومت خوبی داشته باشند.
زیرا این نوع از سقف‌ها معمولا در فضای خارجی ساختمان نصب می‌شوند. به‌علاوه سقف‌های متحرک که برای اتاق‌های کوچک مورداستفاده قرار می‌گیرند، باید عایق خوبی در برابر نفوذ سرما، گرما و رطوبت باشند. در کنار این‌ها این مواد باید به اندازه کافی سبک باشند.
به همین دلیل معمولا از سازه‌های سبک آلومینیومی و یا پوشش‌های PVC در ساخت این سقف‌ها استفاده می‌شود. اما پارچه‌های ضخیم یکی از بهترین مواد برای ساخت انواع سقف متحرک هستند. زیرا این نوع از مواد سبک بوده و می‌توانند به‌خوبی در برابر عوامل محیطی مقاومت کنند. همچنین از ورق‌های فولادی گالوانیزه نیز در ساخت این نوع از سقف‌ها استفاده می‌شود. به‌این‌ترتیب می‌توان از سقف‌های متحرک در برابر آسیب‌هایی مانند زنگ زدن، خوردگی یا پوسیدگی محافظت کرد.
نوع دیگری از موادی که برای ساخت سقف‌های متحرک مورداستفاده قرار می‌گیرند، تلق‌های پلی کربنات هستند. این نوع تلق‌ها مقاومت بالایی داشته و شفاف هستند. در مواردی مانند استخرها یا سان روم‌ها، تلق‌های پلی کربنات به دلیل شفافیتی که دارند جایگزین خوبی برای انواع پارچه‌ها و فلزات هستند. در کنار این‌ها شیشه نیز یکی دیگر از مواد اصلی سازنده سقف متحرک است.
علاوه بر این‌ها برای افزایش دوام و پایداری سقف متحرک یا تاشو، از رنگ‌های مخصوص برای رنگ‌آمیزی آن‌ها استفاده می‌شود. این نوع از رنگ‌ها به نام رنگ‌های الکترواستاتیک شناخته می‌شوند و می‌توانند به‌خوبی از سقف‌های متحرک در برابر عوامل مختلف محیطی محافظت کنند.
سقف متحرک در چه مواردی کاربرد دارد؟
همان‌طور که گفتیم یکی از موارد اصلی کاربرد سقف‌های متحرک، در ورزشگاه‌ها است. ورزشگاه‌های بزرگ و ویژه که معمولا برای مراسم‌های مهم مانند جام جهانی یا المپیک مورداستفاده قرار می‌گیرند، از این نوع سقف‌ها استفاده می‌کنند. همچنین سقف‌های متحرک به دلیل جنبه اشرافی و تجملاتی که دارند در سالن‌های اجلاس نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند. البته امروزه در برخی از سینماهای لوکس نیز از این نوع سقف‌ها استفاده می‌شود. به‌این‌ترتیب افراد می‌توانند فیلم دیدن در یک سالن سر باز را تجربه کنند.
در کنار این‌ها یکی از موارد کاربرد سقف متحرک یا تاشو، ایجاد سایه است. به همین دلیل در ساختمان‌های مسکونی و برای ایجاد پوشش در فضاهای استراحت از این نوع سقف‌ها استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال در هتل‌هایی که میزبان توریست‌ها هستند، از سقف‌های متحرک برای پوشاندن محل استراحت مسافرین در خارج از محیط هتل استفاده می‌شود. به‌این‌ترتیب افراد می‌توانند به‌راحتی و در شرایط مختلف آب و هوایی از بودن در هوای آزاد لذت ببرند.
همچنین در راه‌پله‌هایی که در حیاط قرار گرفته‌اند و به انباری یا دیگر قسمتهای مختلف ساختمان منتهی می‌شوند، می‌توان از این نوع سقف‌های متحرک بهره گرفت. استفاده از این سقف‌ها در راه‌پله‌ها مانع آلوده شدن آن‌ها و جمع شدن آشغال در راه‌پله‌های بیرونی خواهد شد.
همچنین در فضای کنار استخرها و یا در باغ ویلاها نیز که افراد برای استفاده از نور آفتاب یا استراحت دراز می‌کشند، از سقف‌های متحرک با متریال شفاف استفاده می‌شود. می‌توان این نوع سقف‌ها را بر روی قسمتی از حیاط منزل و یا بالکن نیز قرار داد. به‌این‌ترتیب در ساعات مختلف شبانه‌روز و در فصول مختلف سال می‌توان صبحانه را در فضای بیرون صرف کرد. استفاده از این نوع سقف‌ها در باغ تالارها نیز امکان‌پذیر است. به‌این‌ترتیب در صورت بارش باران و یا وزش شدید باد یا سرمای هوا، نیازی نیست که مهمان‌ها را از باغ خارج کرده و به فضای سربسته منتقل کرد.
انواع سقف متحرک
سقف‌های متحرک بسته به نوع کاربردی که دارند و نوع موادی که برای ساخت آن‌ها استفاده شده است، به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند. دسته اول سقف‌هایی هستند که شفاف بوده و می‌توانند نور را از خود عبور دهند. این نوع از سقف‌ها یا جنبه تزییناتی دارند و یا اینکه برای گلخانه‌ها، سان روم‌ها و استخرها مورداستفاده قرار می‌گیرند. نوع دیگری از سقف‌های متحرک از موادی ساخته شده‌اند که نور را از خود عبور نمی‌دهند. این نوع از سقف‌ها بیشتر در مواردی استفاده می‌شوند که هدف از ساخت آن‌ها ایجاد سایه باشد.
سقف متحرک از چه قسمت‌هایی ساخته شده است؟
یکی از مهم‌ترین قسمتهای سقف متحرک، پایه‌های فلزی است که برای نصب این نوع از سقف‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند. این پایه‌ها معمولا از جنس آهن یا آلومینیوم هستند. برای جلوگیری از زنگ زدن پایه‌ها و نگه‌دارنده‌های سقف متحرک، از روکش‌هایی از جنس ورق گالوانیزه استفاده می‌شود.
قسمت اصلی دیگر در سقف متحرک یا تاشو، پوشش سقف است. همان‌طور که گفتیم این پوشش می‌تواند بسته به کاربرد و هدف ساخت سقف متحرک، از جنس‌های مختلفی ساخته شود. تنها نکته مهم درباره پوشش سقف این است که باید بتواند در زمان بسته بودن همانند یک سقف دائمی از ساکنین در برابر انواع عوامل محیطی مانند تابش شدید آفتاب، باد و باران محافظت کند.
قسمت بعدی سقف متحرک، بخشی از آن است که به سقف قابلیت حرکت کردن می‌دهد. این قسمت شامل مفصل‌های تاشونده و موتور الکتریکی است. وجود مفصل‌های تاشونده برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به سقف در زمان تا شدن الزامی است. همچنین وجود موتور الکتریکی برای افزایش سرعت باز و بسته شدن سقف لازم است. سقف‌های تاشو یا متحرک معمولا توسط ریموت کنترل، از راه دور کنترل شده و باز و بسته می‌شوند.
مزیت‌های سقف متحرک یا تاشو
یکی از مزیت‌های سقف متحرک یا تاشو، جنبه زیبایی است که به محیط می‌بخشد. این نوع از سقف‌ها به دلیل اینکه شیوه نوینی در طراحی هستند، باعث ایجاد شدن یک فضای لوکس در ساختمان می‌شوند. درنتیجه می‌توان از آن‌ها برای زیباتر شدن فضای هتل، باغ، سالن یا ساختمان بهره گرفت. اما اگر از جنبه زیبایی بگذریم و وارد جنبه‌های کاربردی سقف تاشو شویم، می‌توان گفت بزرگ‌ترین مزیت سقف متحرک قابلیت بسته و باز شدن آن است. به‌این‌ترتیب افراد می‌توانند در هر زمانی که نیاز داشتند سقف را باز کرده و از تابش خورشید لذت ببرند. اما در مواردی می‌توانند با بستن سقف از خود در برابر خیس شدن زیر باران محافظت کنند.
هزینه اجرای سقف متحرک به چه چیزی بستگی دارد؟
پیش از اینکه تصمیم به اجرای سقف متحرک در محل کار، باغ یا منزل خود بگیرید باید ویژگی‌های محل نصب را موردبررسی قرار دهید. بر این اساس می‌توانید مساحت موردنیاز را برای نصب سقف محاسبه کرده و به‌طور تقریبی هزینه اجرای سقف متحرک را بررسی کنید. در کنار این‌ها ماده‌ای که سقف متحرک از آن ساخته می‌شود، بر روی هزینه ساخت و اجرای سقف تاثیرگذار است. بسته به مکانی که می‌خواهید سقف متحرک را نصب کنید ممکن است بخواهید از مواد شفاف یا غیر شفاف استفاده کنید.
یکی دیگر از موارد موثر در تعیین هزینه اجرای سقف متحرک، قسمت الکتریکی آن است. قیمت موتور الکتریکی بسته به نوع و توان آن متفاوت خواهد بود. واضح است که هرچه مساحت سقف بیشتر باشد، موتور قوی‌تری برای باز و بسته شدن آن نیاز است. در کنار این‌ها سازه‌های فلزی که برای نگهداری از سقف متحرک استفاده می‌شوند و اتصالات نیز در قسمت سقف متحرک تاثیر دارند. به همه این موارد باید اجرت متخصص نصب سقف متحرک را نیز اضافه کنید.
استفاده از سقف متحرک یا تاشو در معماری مدرن بسیار رواج پیدا کرده است. این نوع از سقف‌ها بیشتر در مکان‌های تفریحی مانند استخرها، سینماهای سر باز، باغ رستوران‌ها، باغ تالارها، باغ ویلاها و ورزشگاه‌های سر باز مورداستفاده قرار می‌گیرند. اما امروزه استفاده از آن‌ها در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری نیز توسعه یافته است. این نوع سقف‌ها که با استفاده از یک موتور الکتریکی باز و بسته می‌شوند، معمولا در تراس، بالکن، راه‌پله، روف گاردن و یا سان روم مورد استفاده قرار می‌گیرند.